Erken Yumurta Yetmezliği
Kadınlarda yaklaşık % 1-4 sıklıkta karşılaşılır. 40 yaşa yakın dönemde over fonksiyonlarının azalmaya başlaması olarak tanımlanabilir. Tüp bebek tedavisine başvuran çiftlerin bir kısmında zaman zaman tedavinin iptal edilmesi gerekebilir. Çiftlerin çocuk sahibi olma umudunu tüketen bu iptallerin altında yatan nedenlerden birisi de tedavide kullanılacak kalitede yumurta hücresi elde edilememesidir. Bazen çok genç kadınlarda da yumurtalıklardan beklenilen cevap alınanamakta ve yüksek dozlarda ilaç kullanılmasına rağmen ya hiç folikül gelişmemekte, ya çok az sayıda gelişen folikül içinden yumurta çıkmamakta ya da elde edilen yumurta hücreleri mikroenjeksiyon işleminde kullanılabilecek nitelikte olmamaktadır. Yumurtalık kapasitesi hakkında bilgi veren FSH hormonu yüksek bulunmaktadır. FSH yüksek olarak saptanan kadınlarda bu hormonun seviyesi düşmeler gösterebilse de, genelde yumurtalıkların ilaçlara verdiği cevap istenilen düzeyde olmamaktadır. Yumurtalıkların fonkisyonlarını erken dönemde yitirmelerine neden olan pekçok faktör bulunabilir. Bunlar arasında en önemlileri genetik nedenler ve endometriozisdir.
Daha önce düzenli adet gören bir kadının 6 ay süreyle adet görmemesini takiben birer ay aralıklarla iki kez bakılan serum FSH düzeylerinin 40 IU/L ve üzerinde saptanması erken yumurtalık yetmezliği olarak tanımlanır. Bu tablonun 40 yaşından önce görülme sıklığının %1, 30 yaşından önce görülme sıklığının ise %0.1 olduğu bildirilmektedir. Yumurtayı çevreleyen granüloza adı verilen hücrelere karşı oluşan otoantikorlar, yumurtaların hızlı tükenmesine yol açan (apopitotik)süreç, kullanılan kemoterapi-radyoterapi ve genetik yatkınlık sebepler arasındadır. Erken yumurtalık yetmezliği saptanan kadınların %4-5’inde aile öyküsü mevcuttur ve yapılan genetik(karyotip)incelemelerinde sayısal ve yapısal anomali görülme sıklığında artış olduğu bilinmektedir.
Erken yumurtalık yetmezliği olan kadınlar yaşam süreleri boyunca glişebilecek tüm olumsuz koşullardan korunmak için yaşam tarzlarını düzenlemeleri ve gerekli tetkikleri yaptırarak uygun tedavileri uygulamaları konusunda desteklenmeleri büyük önem taşımaktadır.
Menopoz yaşını belirleyen en önemli etken genetik faktörlerdir. Ayrıca sigara kullanımı gibi çevresel etkenlerde menopoz yaşını etkileyebilir.
Gebeliğin 20. haftasında her yumurtalıkta 3.5 milyon yumurta bulunurken doğumda bu sayı her yumurtalıkta 1 milyona, ergenlik döneminde 300.000 ve 40 yaşında 10.000’e düşer. Üreme çağı boyunca sadece 500 dolayında yumurta olgun ve potansiyel olarak gebelikle sonuçlanabilecek hale gelir. Kırk yaşından sonra yumurtaların kaybında bir hızlanma izlenir.
Menopoz tanısı kanda AMH, FSH, LH ve E2 hormonlarının düzeyleri ile konur. Ultrasonda da yumurtalıkta follikül adı verilen ve yumurta üretim rezervini gösteren yapıların sayısında azalma olduğu görülür.
Kadınlarda yaklaşık % 1-4 sıklıkta karşılaşılır. 40 yaşa yakın dönemde over fonksiyonlarının azalmaya başlaması olarak tanımlanabilir. Tüp bebek tedavisine başvuran çiftlerin bir kısmında zaman zaman tedavinin iptal edilmesi gerekebilir. Çiftlerin çocuk sahibi olma umudunu tüketen bu iptallerin altında yatan nedenlerden birisi de tedavide kullanılacak kalitede yumurta hücresi elde edilememesidir. Bazen çok genç kadınlarda da yumurtalıklardan beklenilen cevap alınanamakta ve yüksek dozlarda ilaç kullanılmasına rağmen ya hiç folikül gelişmemekte, ya çok az sayıda gelişen folikül içinden yumurta çıkmamakta ya da elde edilen yumurta hücreleri mikroenjeksiyon işleminde kullanılabilecek nitelikte olmamaktadır. Yumurtalık kapasitesi hakkında bilgi veren FSH hormonu yüksek bulunmaktadır. FSH yüksek olarak saptanan kadınlarda bu hormonun seviyesi düşmeler gösterebilse de, genelde yumurtalıkların ilaçlara verdiği cevap istenilen düzeyde olmamaktadır. Yumurtalıkların fonkisyonlarını erken dönemde yitirmelerine neden olan pekçok faktör bulunabilir. Bunlar arasında en önemlileri genetik nedenler ve endometriozisdir.
Daha önce düzenli adet gören bir kadının 6 ay süreyle adet görmemesini takiben birer ay aralıklarla iki kez bakılan serum FSH düzeylerinin 40 IU/L ve üzerinde saptanması erken yumurtalık yetmezliği olarak tanımlanır. Bu tablonun 40 yaşından önce görülme sıklığının %1, 30 yaşından önce görülme sıklığının ise %0.1 olduğu bildirilmektedir. Yumurtayı çevreleyen granüloza adı verilen hücrelere karşı oluşan otoantikorlar, yumurtaların hızlı tükenmesine yol açan (apopitotik)süreç, kullanılan kemoterapi-radyoterapi ve genetik yatkınlık sebepler arasındadır. Erken yumurtalık yetmezliği saptanan kadınların %4-5’inde aile öyküsü mevcuttur ve yapılan genetik(karyotip)incelemelerinde sayısal ve yapısal anomali görülme sıklığında artış olduğu bilinmektedir.
Erken yumurtalık yetmezliği olan kadınlar yaşam süreleri boyunca glişebilecek tüm olumsuz koşullardan korunmak için yaşam tarzlarını düzenlemeleri ve gerekli tetkikleri yaptırarak uygun tedavileri uygulamaları konusunda desteklenmeleri büyük önem taşımaktadır.
Menopoz yaşını belirleyen en önemli etken genetik faktörlerdir. Ayrıca sigara kullanımı gibi çevresel etkenlerde menopoz yaşını etkileyebilir.
Gebeliğin 20. haftasında her yumurtalıkta 3.5 milyon yumurta bulunurken doğumda bu sayı her yumurtalıkta 1 milyona, ergenlik döneminde 300.000 ve 40 yaşında 10.000’e düşer. Üreme çağı boyunca sadece 500 dolayında yumurta olgun ve potansiyel olarak gebelikle sonuçlanabilecek hale gelir. Kırk yaşından sonra yumurtaların kaybında bir hızlanma izlenir.
Menopoz tanısı kanda AMH, FSH, LH ve E2 hormonlarının düzeyleri ile konur. Ultrasonda da yumurtalıkta follikül adı verilen ve yumurta üretim rezervini gösteren yapıların sayısında azalma olduğu görülür.